Akdeniz Bölgesi – İklim ve Bitki Örtüsü

Akdeniz iklimi, yaz sıcaklığı güneş ışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır. En sıcak ay ortalaması 34-45 °C, en soğuk ay ortalaması 8-10 °C dir. Yıllık sıcaklık ortalaması 18 °C dir. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu iklimde görülür.

Yıllık yağış miktarı yükseltiye göre değişir. Ortalama 400-600 mm arasındadır. Yağış rejimi düzensizdir.

 

 

 Akdeniz Bölgesi’nin bitki örtüsü nedir?

Akdeniz bölgesinde doğal bitki örtüsü sıcak ve kurak yazlardan etkilenmiştir. Bu nedenle kurakçıl bir nitelik taşır ve kolaylıkla bozulma eylemi gösterir. Orman örtüsü çalılık halini almış, çalılıklarda yer yer seyrekleşmiş, hatta ovalık yerlerde büsbütün ortadan kalkmıştır. Günümüzde Akdeniz Bölgesi’nde görülen bitki örtüsü, başlangıçtaki karakterini tümüyle kaybetmiş gibidir.

 

Doğu Anadolu Bölgesi – İklim ve Bitki Örtüsü

Doğu Anadolu bölgesindeki bitki örtüsü üstünde yüzey şekillerinin, iklimin ve toprak koşullarının etkisi görülür. Bölgenin, yüzey şekilleri nedeniyle, İç Anadolu’dan daha çok yağış alması, ormanın yetişmesine olanak hazırlamıştır.Sıcaklığın artık ağaç yetişmesine yetmediği orman sınırı üstündeyse, dağlık alan bozkırları, dağ çayırları ve yosun kümeleri içeren doğal “Alp tipi” bitki katı yer alır. Doğu Anadolu bölgesinin doğu kesiminde görülen şiddetli kara iklimi, ormanın dağların çok yüksek düzeylerine kadar çıkmasına olanak tanır: Ormanın üst sınırı, Van gölünün kuzeydoğusu ile İran sınırı arasında 2800 m’yi bulur (Bu bütün Türkiye ormanları için en yüksek değerdir). Doğu Anadolu bölgesinin kuzeyindeki ormanlar, şiddetli kış koşulları karşısında bitkisel etkinliklerini kısa bir yaz devresine sığdırmak zorunda olan ağaçlardan oluşurlar. 

  

Akdeniz Bölgesi – Tarım

Akdeniz Bölgesinde ekonomi tarıma dayanır Çalışan nüfusun büyük bölümü tarımla uğraşırTürkiye‘detarımdan elde edilen gelirin en yüksek olduğu bölge burasıdır Sanayi ise daha çok bölgenin doğusunda, Adana ,Mersin , arasında ve İskenderun’da yoğunlaşmıştır Turizm kıyı kesimlerde özellikle Antalya çevresinde önemli bir gelir kaynağıdır.
Bölgede tarımsal etkinlik oldukça çeşitlidir; özellikle bitkisel üretim gelişmiş ve teknik düzeyi yükselmiştir. Kıyı kesiminin başlıca ürünleri pamuk, susam , yer fıstığı , turunçgiller, muz , zeytin , incir , üzümdür, Bu kesimde yapılan bitkisel üretimi farklılaşmış dalı da özellikle AntalyaveMersin dolaylarında yoğunlaşmış olan turfanda sebzecilik ve seracılıktır.

 

Marmara Bölgesi – Yeryüzü Şekilleri

Bölgede alçak tepelik alanlar ile hafif d  algalı düzlükler geniş alan kaplar. Bölgenin en önemli ovaları, Ergene, Sakarya (Adapazarı), Bursa ve Balıkesir ovalarıdır.
Güney Marmara kıyıları girintili – çıkıntılıdır. Erdek, Bandırma, Gemlik ve İzmit körfezleri önemli girintilerdir.
Kapıdağ Yarımadası dalga biriktirmesi sonucu oluşan tombalo özelliği gösterir.
Kuzey kıyılarında fazla girinti – çıkıntı yoktur. Burada dalga aşındırması ile falezler oluşmuştur.
İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile İstanbul’daki Haliç, ria tipi kıyı özelliği gösterir.

Yer şekillerinin sade olması nedeniyle;

•Ulaşım kolaydır.
•Tarım alanları fazladır.
•Gerçek yüz ölçümü ile izdüşüm yüzölçümü arasında fark azdır.

Ortalama yüksekliği az olduğundan;

•Fiziki haritalarda yeşil rengin en fazla kullanıldığı bölgedir.
•Akarsuların hidroelektrik potansiyeli azdır.
•Gerçek sıcaklık değerleri ile indirgenmiş değerleri arasında fark azdır.

İç Anadolu Bölgesi – Yeryüzü Şekilleri

Bölge, yeryüzü şekilleri bakımından sade bir görünüme sahiptir.

Yer şekilleri çeşitlilik göstermez. Engebeli araziler fazla olmadığı için, kara ve demiryolu ulaşımına oldukça elverişlidir. Bölgenin çoğu yerinde genellikle 1000 m yükseltiye sahip düzlükler bulunur.En alçak yerleri olan Sakarya ve Kızılırmak vadilerindeki yükselti 700 m civarındadır. Bölgenin güneyinde Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan dağlar volkanik kökenli dir. Başlıcaları; Hasandağı, Karacadağ, Karadağ, Erciyes Dağı ve Melendiz Dağları’dır.

Bölgedeki kıvrım dağları ise doğuda geniş bir alan kaplar. En önemlileri, Ak dağlar, Hınzır Dağı, Tecer Dağı ve Yıldız Dağları’dır. Platolar en fazla bu bölgemizde yer alır. Batıda Haymana ve Cihanbeyli, güneyde Obruk, doğuda da Bozok (Kızılırmak) plâtolarıyla, Ege Bölgesi sınırı boyunca Yazılıkaya (Bayat) ve Doğu Anadolu Bölgesi sınırı boyunca da Uzun yayla gibi platolara sahiptir. 

İç Anadolu Bölgesi – Sanayi ve Ekonomi

İç Anadolu ekonomi açısından gelişmiştir.

Örnek:

1. Tarım
2. Tarım ürünler
3. Hayvancılık
4. Ormancılık
5. Madenler
6. Enerji kaynakları

İç Anadolu bölgesi sanayi açısından gelişmiş bir bölgedir.

Örnek:

* Sivas’ta: Lokomotif, besin, motor, çimento ve inşaat malzemeleri sanayii ile devlet demir yollarının tren, vagon imalatı yapan TÜDEMŞAŞ fabrikası vardır.
* Ankara’da : Makine, uçak, savunma sanayii, elektrikli ev aletleri, elektronik, dokuma, gıda ve içki, tarım araçları, çimento, alçı ve mobilya anayi
* Kayseri’de : Halıcılık, meyve suyu, pamuklu dokuma, pastırma ve sucuk üretim. merkezleri,
* Kırıkkale’de : Orta Anadolu petrol rafinerisi, silah fabrikası, demir -çelik endüstrisi.
* Eskişehir’de : Besin, yem, çimento endüstrisi.

 

Marmara Bölgesi – Sanayi, Ekonomi ve Tarım

Buğday : Trakya’da Ergene Bölümü’nde yoğun olarak yetiştirilir. Bölge, üretimde İç Anadolu’dan sonar 2. sırada yer alır. Ayçiçeği : Tohumlarından yağ elde etmek için yetiştirilir. Türkiye üretiminin % 80 ini bu bölge karşılar. Ergene ve Güney Marmara Bölümleri’nde ekimi yoğunlaşır. Şekerpancarı : Trakya, Güney Marmara ve Adapazarı ovalarında ekim yapılır.  Tütün : Bölge, Türkiye üretiminde 3. sırayı alır. Bursa, Balıkesir, Adapazarı’nda ekimi yoğunlaşır. Mısır : Bölge, üretimde Karadeniz’den sonra 2. sırayı alır. Adapazarı ve Bursa önemli ekim alanlarıdır. Pirinç : Meriç ovalarında ekimi yoğunlaşır. Edirne bölge üretiminde ilk sırayı alır.

Türkiye’nin en önemli sanayi ve ticaret merkezleri Marmara Bölgesinde yer alır. Ayrıca bu bölgede tarım ve turizm de önemli gelir kaynaklarıdır. En önemli sanayi kuruluşları İstanbul, Kocaeli ve Bursa illerinde yoğunlaşmıştır. İstanbul, Türkiye’nin birçok önemli yolunun kesiştiği bir noktadır. Bunun yanında bu büyük kentin uluslar arası yolların kesiştiği yerde bulunması, turizm merkezi olması, sanayi ve ticaretin en çok gelişmiş olması onun, Türkiye’de nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu kent hâline gelmesine yol açmıştır. Marmara bölgesinde petrol rafinerisi ve tersanenin yanı sıra birçok sanayi kuruluşu vardır.

En önemli sanayi kuruluşları, otomobil, yedek parça, vagon, elektrikli eşya, cam, ilâç, kimyasal maddeler, çimento, kâğıt, lâstik, dokuma, hazır giyim, metal eşya, şeker, içki, sigara ve gıda maddeleri üreten fabrikalardır. Üretilen ürünlerin önemli bir bölümü yurt dışına satılır. Bölgenin en önemli ticaret merkezi İstanbul’dur.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi – Tarım

Güneydoğu Anadolu bölgesi tarım yönünden genelde İç Anadolu bölgesine benzer. Gaziantep bölgesi dışında tarım alanlarının büyük kesimine tahıl ekilir. Tahıl ürünleri arasında birinci sırayı buğday alır. Bunu sırasıyla arpa ve mercimek tâkib eder.Türkiye darı ve mercimek üretiminin yarısı bölgede gerçekleştirilir. Pirinç ekimi başta Diyarbakır olmak üzere sulama imkânı olan bölgelerde yapılır.

Sanâyi bitkileri bölgede fazla yetiştirilmez. Bölgenin sanayi bitkileri arasında yer alan tütün daha çok Adıyaman, Siirt ve Diyarbakır illerinde ekilir. Gaziantep, Diyarbakır illeriyle, Kilis, Islahiye ve Oğuzeli ilçelerinde üzüm bağları yaygındır.

 

Bölge ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Geniş düzlüklerin olması bölgede tarım için büyük bir avantaj iken, yaz kuraklığının şiddetli olması üretimi olumsuz etkiler. Tarımda sulamaya en çok ihtiyaç duyan bölge lös adı verilen çok verimli topraklar bulunur ve sulama iyi yapılıp arttıkça ürün çeşidi de artmaktadır.

Türkiye’de en çok kırmızı mercimek ve antep fıstığı bu bölgede yetişir. Ayrıca buğday, pamuk, keten, susam, nohut, üzüm, batısında zeytin, incir, sulanabilen alanlarda yaz sebzeleri ile vadilerde pirinç yetiştirilmektedir.

 

Karadeniz Bölgesi – Sanayi, Ekomoni ve Tarım

TARIM

Kış mevsiminde Doğu Karadeniz’de kış ılıklığı fındık, çay, turunçgil, zeytin gibi ürünlerin yetişmesini kolaylaştırmıştır. İç bölgelerde yağış azlığı orman örtüsünün azlığına, tahıl ve şekerpancarı gibi ürünlerin öne çıkmasına yol açar. Bölgede çalışan nüfusun %70′i geçimini tarımdan sağlamaktadır. En verimli tarım arazileri kuzeye bakan yamaçlarda görülür.

SANAYİ

* Bölgedeki ormanlardan önemli miktarda kerestelik tomruk elde edilir.

* Karadeniz Bölgesi’nde yaygın olan sanayi kuruluşları tarımsal amaçla kurulan tesislerdir.

* Bunların başlıcaları çay, fındık işleme, bitkisel yağ, sigara, şeker, kâğıt, süt ürünleri ile deniz ve orman ürünleri fabrikalarıdır.

* Ağır sanayi tesisleri Batı Karadeniz bölümünde yer alır. Karabük ve Ereğli’deki demir-çelik tesisleri ile Ereğli-Zonguldak Kömür Havzası’ndan çıkarılan taşkömürünün kullanıldığı (Çatalağzı Termik Santrali) Türkiye ölçeğinde önem taşır.

* Birçok hidroelektrik santralinin de bulunduğu bölgede yer alan öteki sanayiler çimento ve ateş tuğlası fabrikalarıdır.

* Yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin sayılan Karadeniz Bölgesi topraklarındaki başlıca maden yatakları altın ve gümüş, taşkömürü, linyit ve bakırdır.

* Taşkömürü üretimi yapılan Zonguldak ili ile bakır üretimi yapılan Artvin ilinde bu madenlerin çıkarımı, arıtımı ve işlenmesi amacıyla kurulmuş birçok tesis vardır.

EKONOMİ

Balık ve orman ürünleri azımsanmayacak düzeyde önem taşıyan gelir kaynaklarındandır. Bölgenin en ünlü deniz ürünü hamsidir. Bölgedeki ormanlardan önemli miktarda kerestelik tomruk elde edilir. Karadeniz Bölgesi’nde yaygın olan sanayi kuruluşları tarımsal ürünlerin işlenmesi amacıyla kurulan tesislerdir. Bunlar başlıca çay, fındık işleme, bitkisel yağ, sigara, şeker, kâğıt, süt ürünleri ile deniz ve orman ürünleri fabrikalarıdır. Ağır sanayi tesisleri Batı Karadeniz bölümünde yer alır. Karabük ve Ereğli’deki demir-çelik tesisleri ile Ereğli-Zongul-dak Kömür Havzası’ndan çıkarılan taşkömürünün kullanıldığı Çatalağzı Termik Santralı Türkiye ölçeğinde önem taşır. Birçok hidroelektrik santralın da bulunduğu bölgede yer alan öteki sanayiler çimento ve ateş tuğlası fabrikalarıdır.

Ege Bölgesi – Sanayi, Ekonomi ve Tarım

Sanayi bakımından Marmara Bölgesi’nden sonra ikinci sırada gelir. Bölümler arasında gelişmişlik ve sanayi oranı bakımından büyük farklılık vardır. Asıl Ege Bölümü sanayi bakımından daha gelişmiştir. Zaten bölgenin en büyük ve gelişmiş kenti İzmir de bu bölümde yer alır. İzmir sanayisi, fuarı, ve ihracat limanı ile bölgenin önemli kentidir. İzmir’de Aliağa Petrol Rafinerisi de bulunmaktadır .İzmir’de otomotiv, madeni eşya, kimya, seramik, dokuma, çimento, sigara ve zeytinyağı, Edremit ve Ayvalık’ta zeytinyağı, Aydın ve Manisa’da zeytinyağı, Denizli ve Uşak’ta dokuma, Uşak’ta şeker, seramik, kümes hayvancılığı, altın madenciliği ve deri Afyonkarahisar’da şeker, çimento ve mermer, Uşak, Gördes, Kula, Demirci ve Simav’da halıcılık sektörleri.

Ege Bölgesi’nde nüfusun çoğunluğu iklim toprak koşulları ve ulaşım kolaylıklarının da elverişliliğiyle geçimini tarımdan sağlar. Ege bölümünde Akdeniz iklimine uygun bazı bitkiler (zeytin, üzüm vb.) ağır basar. Ege bölümünden, İç batı Anadolu bölümüne geçildikçe, tarımın niteliği değişir; tahıl ekimi artar ve hayvancılık geçimde daha önemli yer tutar. Tahıl ekiminde buğday başta gelir, onu arpa ve mısır izler. Buğday özellikle Afyon ve Denizli’de üretilir bu illeri İzmir, Aydın ve Muğla izler.

Büyük miktarlarda alınan dış kredilerle birlikte reformlar, hızlı bir ekonomik büyümenin önünü açtı fakat bu büyüme özellikle 1994, 1999 (o yıl gerçekleşen Gölcük depremi sonrası) ve 2001 yıllarında yaşanan finansal krizler ve durgunluklar sebebiyle sürekli kesintiye uğradı. 1981 ile 2003 yılları arasında ülkenin yıllık GSYİH büyüme ortalaması %4 olarak belirlendi. Büyüyen kamu açıkları ve yaygın yolsuzluk ile birlikte ek mali reformların eksikliği, yüksek enflasyon ve zayıf bankacılık sektörü, makroekonomi dalgalanmasının artmasına sebep oldu. 2001 yılındaki kriz sonrası dönemin maliye bakanı Kemal Derviş tarafından başlatılan reformlardan bu yana, enflasyon tek haneli rakamlara düştü, yatırımcı güveni ile yabancı yatırım arttı, işsizlik oranı geriledi.